Gospodarka

W przyszłym roku wzrost gospodarczy w Polsce prawdopodobnie tylko nieznacznie przekroczy 3 proc. Słaba kondycja Eurolandu i konflikt na Wschodzie poważnie ograniczyły możliwości rozwoju, które rysowały się jeszcze na początku tego roku. Wsparciem znów może być eksport, który – podobnie jak w poprzednich latach – rozwijać się będzie dzięki niskiemu kursowi złotego.

Europejski Bank Centralny stara się pobudzić gospodarkę strefy euro, efekty są jednak niewystarczające. Oczekuje więc wsparcia ze strony rządów poszczególnych państw. Szef EBC Mario Draghi zasugerował luzowanie polityki fiskalnej.

Obniżka stóp procentowych nie wystarczy, by skutecznie pobudzić koniunkturę gospodarczą – ocenia członek Rady Polityki Pieniężnej prof. Jerzy Osiatyński. Lepszym instrumentem jest łagodna polityka fiskalna. Wzrost gospodarczy będzie stopniowo przyspieszał dzięki rosnącemu popytowi wewnętrznemu oraz napływowi środków z UE, choć zmiany będą powolne, a tegoroczny wzrost PKB będzie oscylować w pobliżu 3 proc.

W przyszłym roku inwestowanie w waluty będzie wiązało się z koniecznością wzięcia pod uwagę dużego ryzyka osłabienia złotego. Po tym, jak amerykański Fed zakończy program skupu obligacji i będzie podwyższał stopy procentowe, kapitał będzie prawdopodobnie wycofywany z rynków wschodzących, a więc też z Polski. Czynnikiem, który może zahamować poważniejsze spadki wartości złotego, będą działania EBC.

Zatrudnienie w Polsce powoli, ale systematycznie rośnie. We wrześniu, jak podał resort pracy, stopa bezrobocia obniżyła się do 11,5 proc. i według przewidywań będzie dalej spadać, choć już wolniej. To, jak się okazuje, sytuacja, w której polscy pracodawcy muszą zacząć zabiegać o pracowników.

Według Rafała Antczaka, członka zarządu Deloitte, do rozwiązania problemu sektora górnictwa w Polsce w pierwszym rzędzie konieczna jest większa transparentność rynku: opłacalności wydobycia i handlu. Tę reformami musi zapewnić rząd, to wymaga politycznej zgody co do sposobu poradzenia sobie z tym problemem. Nawet jeśli większy popyt ze strony Ukrainy da polskiemu górnictwu chwilę wytchnienia, to nie potrwa to dłużej niż kilka miesięcy.

Słabnąca kondycja niemieckiej gospodarki to o wiele poważniejsze zagrożenie dla polskiego przemysłu i eksportu niż rosyjskie embargo. Do Rosji trafia bowiem 5 proc. naszego eksportu, do Niemiec – jedna czwarta. Pomóc może EBC i osłabiające się euro.

Budżet państwa nie powinien ponieść żadnych strat w związku ze spóźnioną publikacją nowelizacji ustawy o CIT zapobiegającej wyprowadzaniu zysków do rajów podatkowych. Jeśli ustawę uda się uchwalić raz jeszcze do końca listopada, może ona wejść w życie w planowanym pierwotnie terminie 1 stycznia 2015 r. Przedsiębiorcy nie powinni odczuć skróconego okresu vacatio legis, bo już teraz znają treść przepisów.

Wygaszenie programu skupu aktywów przez Fed na najbliższym posiedzeniu pod koniec października jest niemal pewne. Większą niewiadomą jest jednak to, kiedy Rezerwa Federalna zacznie podwyższać stopy procentowe w USA. Zdaniem Jakuba Borowskiego pierwsza podwyżka nastąpi w połowie przyszłego roku, ale wcześniej należy się spodziewać zmian w komunikatach Fed, który zapowie w nich bardziej elastyczną politykę pieniężną. Ujawniony wczoraj wieczorem zapis z wrześniowego posiedzenia miał jeszcze gołębi wydźwięk.

Trudna sytuacja na Wschodzie powoduje, że eksporterzy szukają nowych rynków zbytu, również tak egzotycznych, jak Malediwy czy Belize. Prawie co piąta firma deklaruje, że w decyzji o podjęciu współpracy z zagranicznym partnerem mogłoby pomóc sprawdzenie jego wiarygodności i wypłacalności.

Nowelizacja ustawy o zamówieniach publicznych, która wchodzi w życie 19 października, wymusza na zamawiających bardziej świadomy wybór. Może to spowodować większą efektywność finansową i lepsze wykorzystywanie dotacji unijnych. Nowa ustawa nie wpłynie jednak znacząco na mniejsze roszczenia wykonawców. Obecnie według Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa ich wartość wynosi ponad 11 mld zł, szacuje się jednak, że do końca 2015 roku będzie to już ok. 16 mld zł.

Ceny w Polsce nie rosną, a gospodarka słabnie. Większość ekonomistów spodziewa się więc, że na rozpoczętym 7 października posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się na obniżenie stóp procentowych. Niewielu jednak oczekuje, by skala tej obniżki przekroczyła 25 punktów bazowych.

Obniżka stóp procentowych w październiku jest przez większość uczestników rynku uważana za niemal pewną. Zdaniem Jakuba Borowskiego, głównego ekonomisty Crédit Agricole, rynek czekają dwie obniżki, mniejsza w październiku i większa w listopadzie. W sumie będzie to cięcie o 75 punktów bazowych. Takie ruchy Rady nie wpłyną na notowania złotego, którymi zachwiać mogłaby tylko zmiana polityki pieniężnej amerykańskiego Fedu. Jest ona jednak bardzo mało prawdopodobna.

Ostatnie informacje o kondycji przemysłu i prognozach dla gospodarki Niemiec sprawiają, że polscy eksporterzy mogą się zacząć obawiać o trwałość kontraktów z odbiorcami na tym rynku. Sytuacja jest trudna w całej strefie euro, do tego dochodzą problemy na Wschodzie. Mimo to eksport ma przed sobą lepsze widoki niż handel wewnętrzny – ocenia Michał Burek, ekonomista Raiffeisen Polbank.

Od początku tego roku Eurocash i Emperia straciły ponad 30 proc. rynkowej wartości. Pogłębienie deflacji w polskiej gospodarce i rosnąca presja konkurencyjna mogą doprowadzić do jeszcze głębszej przeceny spółek zajmujących się sprzedażą i dystrybucją żywności. Okazji inwestycyjnych należy szukać przede wszystkim wśród mniejszych detalistów, którzy przeprowadzili restrukturyzację i nie mają ekspozycji na ceny produktów rolnych i spożywczych.