Gospodarka

Polskie firmy coraz odważniej radzą sobie na rynkach zagranicznych, nie tylko jako eksporterzy produktów, lecz także jako podmioty zakładające filie, oddziały i sieci dystrybucyjnych. Zdaniem Macieja Grabowskiego, byłego ministra środowiska i wiceministra finansów, a obecnie dyrektora ds. programowych Europejskiego Kongresu Finansowego, ta zmiana jakościowa wymaga większego wysiłku, ale też rodzi większe perspektywy. Konieczne jest jednak wsparcie państwa.

Polskie rolnictwo jest niedofinansowane. Lukę inwestycyjną szacuje się na 2,2 mld euro. Największymi wyzwaniami dla branży jest uzyskanie stabilnego finansowania i rozwój technologii, który stworzy nowe możliwości w rolnictwie. Eksperci podkreślają, że rolnictwo konkurencyjne i opłacalne ekonomicznie wymaga odpowiednich inwestycji i wprowadzenia nowych instrumentów finansowych poza dotacjami, dzięki którym rolnicy będą mogli uzyskać finansowanie poprzez banki komercyjne.

W ciągu roku w Rejestrze BIG InfoMonitor przybyło blisko pół miliona niesolidnych dłużników. Problem ze spłatą swoich zobowiązań ma już 1,74 mln Polaków. Wartość nieuregulowanych długów wzrosła w tym czasie dwukrotnie – z ponad 11 mld zł do blisko 24 mld zł. Zalegamy z płatnościami firmom telekomunikacyjnym oraz dostawcom internetu, energii i gazu. Zaległości dotyczą też alimentów oraz pożyczek gotówkowych.

W ubiegłym roku polskie fabryki wyprodukowały 21,6 mln sztuk tzw. dużego AGD, o 7 proc. więcej niż przed rokiem. Zdecydowana większość produktów, bo aż 90 proc., trafiła za granicę. Od 2009 roku eksport produkowanych w Polsce artykułów gospodarstwa domowego nieprzerwanie rośnie, a marka „made in Poland” zyskuje coraz lepszą opinię za granicą. W ostatnich latach polskie fabryki przeobraziły się z typowych montowni sprzętu w przedsiębiorstwa innowacyjne i kreujące nowe trendy na rynku.

Ponad 70 proc. polskich przedsiębiorstw to firmy rodzinne. Jak pokazują wyniki badań, młodzi pracownicy chętnie wybraliby pracę w takim przedsiębiorstwie. Mają one wizerunek pracodawców, którzy dbają o pracownika i u których można liczyć na wysokie zarobki oraz stabilność zatrudnienia.

Choć po ponad dwóch latach deflacja zaczęła topnieć w szybkim tempie i niewykluczone, że już w listopadzie ceny okażą się nie niższe niż rok temu, podwyżki stóp procentowych nie należy się spodziewać w przyszłym roku. Zdaniem wiceprezesa Deutsche Bank Polska pierwsze podniesienie kosztu pieniądza nastąpi dopiero w 2018 roku. Oznacza to kolejny tanich kredytów i niskiego oprocentowania depozytów.

W ciągu kilku ostatnich lat prawie 34 proc. firm inwestowało w innowacyjne rozwiązania i produkty, a nakłady na badania i rozwój rosły skokowo. W Polsce powstaje coraz więcej centrów naukowo-badawczych, jednak większość innowacji produktowych wciąż pochodzi z zagranicy. Sprzedaż nowych samochodów stopniowo rośnie, a to powinno przyciągać kolejne inwestycje.

Przedsiębiorstwa społeczne, które starają się łączyć efektywność z maksymalizacją pożytku dla społeczności lokalnych, czekają w Polsce dobre lata. Ich rozwój jest jednym z priorytetów trwającej perspektywy unijnej. Duży wpływ na tego rodzaju aktywności ma także system edukacyjny. W rezultacie do 2020 roku sektor powinien utworzyć około 35 tys. nowych miejsc pracy.

Polskie lotniska obsłużyły w ubiegłym roku ponad 30 mln pasażerów, a według prognoz ta liczba podwoi się do 2030 roku. Rośnie również ruch lotniczy z i do Polski oraz w ogóle w polskiej przestrzeni powietrznej. Rodzimy rynek lotniczy jest jednym z najszybciej rosnących na tle pozostałych państw Unii. To wyzwanie zarówno dla linii lotniczych, jak i dla całego sektora. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej w ciągu kolejnych kilku lat zamierza przeznaczyć miliard złotych na inwestycje, aby sprostać rosnącym potrzebom rynku.

Polacy odkładają rocznie średnio 2,5 mld zł na emerytury. Choć popularność służących do tego kont i pracowniczych programów emerytalnych rośnie, to rynek dobrowolnych oszczędności emerytalnych wciąż wypada słabo. Eksperci podkreślają, że Polacy będą zmuszeni w większym stopniu przejąć ciężar oszczędzania na przyszłe emerytury, bo za kilka lat obecny system czekają poważne problemy. Dlatego rząd planuje reformę, która zakłada zlikwidowanie OFE i przeniesienie zgromadzonych w nich środków do III filaru oraz utworzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych, aby zachęcić Polaków do oszczędzania.

Firmy nie mogą opierać swojej działalności na maksymalizacji sprzedaży produktów i wykorzystywaniu pracowników, bo to buduje wartość przedsiębiorstwa tylko w krótkim okresie – mówi prof. Jerzy Hausner. Dlatego potrzebny jest zwrot w stronę wartości społecznych – chodzi o traktowanie klienta jak partnera oraz koncentrację uwagi na rozwoju pracowników. Wdrażanie Open Eyes Economy, czyli ekonomii opartej na wartościach, oraz budowa kapitału intelektualnego i społecznego pozwolą przełamać słabości polskiej gospodarki – ocenia ekonomista.

Decyzja o wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej będzie miała niemały wpływ na europejski rynek zatrudnienia i plany migracyjne Polaków. W ostatnich miesiącach spadła liczba osób chętnych do wyjazdu i pracy na Wyspach. Obecnie tylko 14 proc. rodaków rozważa ten kierunek emigracji zarobkowej, co oznacza spadek o 10 pkt proc. w porównaniu do tego samego okresu rok wcześniej – wynika z raportu Work Service „Migracje zarobkowe Polaków V”, który zaprezentowany zostanie w całości 21 listopada na konferencji Komitetu Dialogu Społecznego KIG.

Już nie prywatyzacja spółek czy liberalizacja rynku, lecz inwestycje w maksymalnie energooszczędny model działania, w którym surowce, materiały i dobra naturalne wykorzystywane w obiegu zamkniętym są celem wspierania rozwoju polskiej gospodarki przez EBOiR. Pula ta może być zwiększona, jeśli powstanie wystarczająco dużo innowacyjnych projektów. EBOiR inwestuje zarówno poprzez zakup obligacji, jak i program typu venture.

Na odradzającej się presji inflacyjnej oraz wzroście oprocentowania obligacji skarbowych powinny skorzystać kraje rozwijające się, które były w ostatnich latach traktowane po macoszemu – uważa analityk Domu Maklerskiego BOŚ Łukasz Bugaj. Jego zdaniem jeśli ceny rzeczywiście wzrosną, swoją łagodną dotychczas politykę mogą zmienić banki centralne, np. Europejski Bank Centralny może wygasić swój flagowy program walki z kryzysem polegający na skupie obligacji z rynku.

Polska Strategia Kosmiczna ogłoszona we wrześniu przez Ministerstwo Rozwoju zakłada, że w ciągu najbliższych lat polski sektor kosmiczny będzie się dynamicznie rozwijał i konkurował na światowym rynku wartym około 330 mld dol. Kluczowym problemem jest jednak brak wykwalifikowanej kadry. Program stażowy zainicjowany przez Agencję Rozwoju Przemysłu i Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego ma to zmienić. Jego celem jest wykształcenie specjalistów, zablokowanie odpływ utalentowanych naukowców i inżynierów za granicę oraz wsparcie współpracy polskich uczelni i firm z sektora przemysłu kosmicznego.