Fundusze inwestycyjne

Polacy oszczędzają coraz więcej. Jak policzył Narodowy Bank Polski oszczędności Polaków pod koniec zeszłego roku wyniosły 850 mld zł i wciąż rosną. Większość z nich inwestujemy jednak w sposób zachowawczy. Bezpiecznie, więc bez szans na spektakularne zyski.

Znacząco spada ilość wolnych środków pozostających do dyspozycji Polaków. Nie zmniejsza się natomiast liczba osób posiadających oszczędności. Na rynku wciąż najbardziej poszukiwane są bezpieczne lokaty oprocentowane na ok. 4 proc. w skali roku. Takie oprocentowanie oferuje już niewiele banków, dlatego coraz większą popularnością cieszą się fundusze inwestycyjne, za wyjątkiem agresywnie lokujących w akcje. Spadają opłaty pobierane przez instytucje finansowe, a cenniki i umowy są bardziej transparentne.

Rok 2015 może być przełomowy dla polskiego rynku obligacji korporacyjnych – Sejm pracuje nad nowelizacją ustawy, która ma znieść bariery jego rozwoju. Część obowiązujących obecnie przepisów została uchwalona jeszcze w 1989 r., w innej rzeczywistości gospodarczej. Wskutek zaniechań kolejnych rządów firmy wciąż muszą płacić wyższe odsetki za emitowanie długu lub zaciąganie kredytów w bankach, co hamuje rozwój gospodarki.

Polskie firmy są bardziej elastyczne niż czeskie i niemieckie, ale gorzej radzą sobie na stabilnych, dojrzałych rynkach. To dlatego, że kreatywności menadżerów rzadko towarzyszy długoterminowa strategia oraz wizja – ocenia Tomasz Czechowicz z MCI Management. Dla coraz większej rzeszy przedsiębiorców krajowy rynek jest już zbyt mały, dlatego narodowe czempiony będą walczyły o pozycję europejskich czempionów.

Poszerza się zakres informacji o spółkach giełdowych, jakimi zainteresowane są fundusze inwestycyjne. Szczególnie fundusze zagraniczne, bardziej niż krajowe, zwracają uwagę na odpowiedzialność społeczną biznesu i ład korporacyjny w spółkach. Są też bardziej zainteresowane strategią długofalową, co wynika z dłuższego czasu inwestycji i początkowo mniejszej znajomości spółek, w które inwestują.

Polska ma wciąż ogromne potrzeby inwestycyjne w infrastrukturze oraz energetyce, przeszkodą w realizacji części z nich może być jednak wysokie zadłużenie publiczne. Problem można rozwiązać dzięki szerszemu wykorzystaniu partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) oraz obligacji przychodowych. Potencjał w rozwoju tych rynków widzi już część funduszy inwestycyjnych.

Większość polskich spółek interesuje się drobnymi inwestorami tylko przez moment, kiedy debiutuje na giełdzie. Po sprzedaży akcji efektywna komunikacja najczęściej ogranicza się tylko do dużych inwestorów, jak np. fundusze. Powodem jest to, że na GPW inwestuje obecnie ok. 300 tys. Polaków, którzy poświęcają temu relatywnie mało czasu. Polski rynek będzie jednak dojrzewał i wymusi na spółkach poprawę komunikacji.

Zmiany w OFE są szansą dla firm chcących pozyskać kapitał poprzez emisję obligacji. Fundusze emerytalne nie mogą już kupować obligacji rządowych, a minimalny limit inwestycji w akcje będzie stopniowo spadał. W rezultacie wzrost popytu na obligacje spółek ze strony OFE może doprowadzić do spadku ich oprocentowania, ale nie zwiększy to ich niskiej płynności. A to główna bariera rozwoju rynku obligacji korporacyjnych – uważa Bartłomiej Woźnicki z Generali OFE.

Po kiepskim pierwszym półroczu koniunktura w segmencie małych i średnich spółek na GPW zmienia się na korzyść kupujących. OFE przestały wyprzedawać akcje z WIG250, z kolei do TFI zaczyna napływać więcej środków, niż jest wycofywane. Wyceny małych i średnich spółek są niższe niż średnia dla całego rynku, dlatego mogą one wzrosnąć nawet o 20 proc.

Od początku roku indeks WIG250 grupujący małe i średnie spółki stracił kilkanaście procent. W tym samym czasie indeks 30 największych spółek na GPW zyskał ponad 7 proc. Powodem tych różnic jest ograniczenie roli OFE, które do tej pory były jednym z najważniejszych inwestorów na rynku mniejszych spółek, a 2,5 mln deklaracji o pozostaniu w II filarze to za mało, by pobudzić giełdę do wzrostu – ocenia prezes Quercus TFI.

Coraz większe obawy o postępujące spowolnienie w polskiej i europejskiej gospodarce mogą przełożyć się na większą zmienność na GPW w drugiej połowie roku. Większość spółek, które pokazały wyróżniająco dobre wyniki za pierwsze 6 miesięcy, ponownie znajdzie się w tym gronie – przewiduje prezes Quercus TFI. Wyjątkiem mogą być spółki paliwowe.

Stabilność gospodarcza i polityczna, duży rynek wewnętrzny oraz zdrowy system finansowy – te atuty Polski decydują o tym, że przypada na nią połowa inwestycji private equity w Europie Środkowo-Wschodniej. W ostatniej dekadzie zanotowano tu jedne z najwyższych stóp zwrotu na świecie. Potencjał do rozwoju niepublicznego rynku kapitałowego w Polsce jest jednak wciąż duży, bo private equity stanowi tylko 0,1 proc. PKB.

S&P oraz FTSE wciąż prowadzą rozmowy z uczestnikami rynku w sprawie ewentualnego wykluczenia z indeksów części firm z Rosji. Taki ruch doprowadziłby do silnej wyprzedaży ich akcji, a w konsekwencji utrudniłby im pozyskiwanie kapitału na rynku. Jedna z największych firm tworzących indeksy giełdowe, amerykańska MSCI, pozostawi Sberbank oraz VTB Bank w indeksie rosyjskich spółek, ale firma opracowała już indeksy pomijające wszystkie rosyjskie aktywa. Szacuje się, że najważniejsze indeksy opracowywane przez MSCI, S&P oraz FTSE śledzi kapitał o wartości bilionów dolarów.

Mimo słabego lipca, kiedy aktywa zgromadzone w TFI spadły o 3,7 mld zł, fundusze inwestycyjne są zadowolone z wyników osiąganych w tym roku. TFI korzystają na tym, że są niskie stopy procentowe, które zmniejszają atrakcyjność lokat bankowych. Kolejnym wyzwaniem dla banków mogą być niedługo fundusze celu. Mają one osiągać określoną stopę zwrotu, np. 5 proc., przy ryzyku porównywalnym z lokatą bankową.

W przypadku bezpiecznych inwestycji krótkoterminowych, od kilku miesięcy do roku, najwięcej w ostatnim czasie dawały zarobić fundusze inwestycyjne gotówkowe. Wszystko przez niską opłacalność lokat. W przypadku funduszy, nawet bezpiecznych, nigdy nie ma jednak gwarancji zysku.