News powiązane z najemcy

W pierwszym półroczu tego roku do użytku w Warszawie oddano zaledwie 18,7 tys. mkw. powierzchni biurowej. To najgorszy wynik od lat. – Mamy obecnie do czynienia z zapowiadaną przez ekspertów od wielu miesięcy luką podażową w centralnych lokalizacjach Warszawy – ocenia Jakub Potocki, associate director w Dziale Powierzchni Biurowych w Axi Immo. Ograniczona podaż przekłada się na wzrost stawek czynszów i wydłużenie czasu trwania umów.

– W ostatnich dwóch latach najemcy powierzchni biurowych decydowali się przeważnie na renegocjacje umów, ale w I kwartale br. widzimy już odwrócenie tego trendu na rzecz nowych umów, w tym przednajmów i ekspansji – mówi Agnieszka Giermakowska z Newmark Polska. Pierwsze trzy miesiące tego roku na rynku biurowym, zwłaszcza w regionach, charakteryzowały się stabilnym popytem, a także wysokim poziomem nowej podaży. Wyraźnie mniej biur powstaje jednak w centrum Warszawy, co może oznaczać, że od końca przyszłego roku najemcy będą mieli ograniczony wybór. Luka podażowa może potrwać do 2025 roku, co może być szansą dla stołecznych lokalizacji poza centrum.

W Polsce na tysiąc mieszkańców przypadają 381 mieszkania, czyli ponad 50 mniej niż średnio w Unii Europejskiej. Mniej więcej 40 proc. społeczeństwa nie może pozwolić sobie na kupno ani wynajem na komercyjnych zasadach, a jednocześnie są zbyt zasobni, aby przysługiwało im mieszkanie od gminy. Wpadają oni w tzw. lukę czynszową, z którą boryka się wiele samorządów. W jej wypełnieniu pomagają preferencyjne kredyty z Banku Gospodarstwa Krajowego. W programie Społecznego Budownictwa Czynszowego do użytku oddano już ponad 2 tys. lokali, kolejnych 4 tys. jest w przygotowaniu. BGK poprawia również warunki mieszkaniowe osób o średnich i niskich dochodach. W tym i przyszłym roku na wsparcie budownictwa komunalnego i socjalnego trafi po 500 mln zł, a od 2021 roku – nawet 1 mld zł rocznie.

Maksymalne wykorzystanie komercyjnej przestrzeni to dla portów lotniczych i dworców ważna część modelu finansowania. W przypadku lotnisk dochody z najmu powierzchni, wyniki sprzedażowe z reklam czy stref wolnocłowych odpowiadają nawet za 40–60 proc. całości przychodów. Tą drogą podążają też koleje, planując modernizację dworców. Komercjalizacja takich obiektów i odpowiednia oferta handlowo-usługowa pozwala lepiej odpowiadać na potrzeby podróżnych. Nowo budowane obiekty są też coraz częściej bezpośrednio połączone z dużymi galeriami handlowymi, stanowiąc jeden z centralnych punktów miasta.

Już 48 proc. biurowców w Warszawie ma 10 lat lub więcej. Starsze budynki mają jednak szansę pozostać atrakcyjne dla najemców – przekonuje Agnieszka Krzekotowska, dyrektor Działu Zarządzania Nieruchomościami w Colliers International. Ich zaletą zwykle jest dobra lokalizacja i dogodny dostęp do komunikacji miejskiej. Jednak bez nakładów na modernizację właścicielom budynków trudno będzie konkurować z najnowszymi projektami. Dlatego już teraz blisko połowa z nich została zmodernizowana lub jest w trakcie modernizacji.

Rynek powierzchni handlowych wciąż dynamicznie się rozwija. W ubiegłym roku powstało 15 takich obiektów. Deweloperzy coraz chętniej stawiają na mniejsze miasta, ok. 50 tys. mieszkańców. Duża liczba centrów handlowych sprawia, że część najemców po latach intensywnej ekspansji musi konsolidować swoje sieci i rezygnować z niektórych sklepów. To może oznaczać, że najsłabsze galerie popadną w tarapaty – prognozuje Karel Zeman z CBRE Global Investors na Polskę.

W 2015 roku wynajęto ponad 2,2 mln mkw. magazynów. Rekordowo wysoki popyt sprawił, że wskaźnik niewynajętej powierzchni spadł w ciągu roku z 10 proc. do nieco ponad 6 proc. Jednocześnie w szybkim tempie przybywa nowych nieruchomości – w budowie jest ok. 775 tys. mkw. Początek tego roku też jest bardzo mocny, więc ubiegłoroczne rekordy są możliwe do przebicia. Analitycy JLL prognozują, że dalsze spadki czynszów są mało prawdopodobne.

Biurowiec Nowy Świat 2.0 jest już wynajęty w 70 proc. Jego właściciel prowadzi rozmowy z kolejnymi najemcami i zapowiada, że komercjalizacja budynku zakończy się najprawdopodobniej w I połowie 2016 roku. Kolejny projekt spółki – Centrum Bankowo-Finansowego „Nowy Świat” SA – zakłada gruntowną modernizację tzw. Białego Domu – budynku, w którym mieściła się pierwsza siedziba giełdy.

Grupa Waryński już w 40 proc. skomercjalizowała projekt biurowy EQlibrium na warszawskiej Woli. Rozpoczęta we wrześniu inwestycja ma zostać sfinalizowana do końca przyszłego roku, a najemcy mają się wprowadzić do budynku na początku 2017 roku. Deweloper nie wyklucza realizacji kolejnych inwestycji tego typu.

W Polsce powstaje coraz więcej nieruchomości przyjaznych środowisku, w których oszczędnie zużywa się energię czy wodę. Z korzyści, jakie dają zielone certyfikaty, zdają sobie sprawę nie tylko inwestorzy na rynku powierzchni biurowych, lecz także firmy działające na rynku nieruchomości handlowych, przemysłowych czy mieszkaniowych. Trendy na tym rynku dotyczą również producentów materiałów budowlanych.

Hiszpańska grupa Neinver, która w Polsce zarządza centrami outletowymi Factory, zamierza rozbudowywać dotychczas działające centra handlowe. Po otwarciu najnowszej inwestycji, rozbudowanego outletu w warszawskim Ursusie firma liczy na dalszą poprawę wyników sprzedaży i liczby przyciąganych klientów.

HB Reavis, europejski deweloper, bardzo dobrze ocenia koniunkturę na warszawskim rynku nieruchomości. Polska część firmy się rozwija, powiększa zespół i kończy kilka biurowców w Warszawie. Planuje też rozpoczęcie kolejnych inwestycji.

Dekada, właściciel sieci małych centrów handlowych w miastach średniej wielkości, szykuje nowe obiekty. Powstaną w Ciechanowie, Koninie, Mińsku Mazowieckim i Nysie. Pierwszy powinien rozpocząć działalność za rok, w 2016 r. ruszy budowa pozostałych. Galerie spółki w mniejszych miejscowościach odwiedzane są przez około 150 tys. konsumentów miesięcznie. Dla większości to sklep pierwszego wyboru.

Przedstawiciele centrów handlowych pracują nad dobrymi praktykami dotyczącymi wynajmu powierzchni przez sieci handlowe. Nieprecyzyjne określenie rozliczania kosztów wspólnych może prowadzić do konfliktów między zarządzającym centrum handlowym a najemcą, a co za tym idzie – może skutkować stratami dla obu stron.

W zeszłym roku Forbis Group zrealizował o 20 proc. więcej zleceń niż w 2013 roku. Firma liczy na to, że nadal będzie utrzymywać podobne tempo rozwoju. Na polskim rynku przybywa sieci sklepów, które inwestują w swój wizerunek.