News powiązane z kryzys finansowy

Ostatni tydzień przypomniał inwestorom na rynkach o kryzysie sektora finansowego z 2008 roku. Bankructwa dwóch banków w Stanach Zjednoczonych i popłoch na akcjach Credit Suisse spowodowały interwencje banków centralnych, ale niepokój co do kondycji i przyszłości sektora bankowego nie został jeszcze uśmierzony. Cezary Stypułkowski, prezes mBanku, uważa, że przeniesienie się tych problemów na globalny system nie jest bardzo prawdopodobnym scenariuszem, jednak napływ środków na rynki finansowe, który nastąpił w latach 2020–2021, tworzy trudno przewidywalne otoczenie. Narastającym problemem w sektorze jest nadmiar regulacji.

Bank Gospodarstwa Krajowego wdraża 10 programów pomocowych dla przedsiębiorstw każdej wielkości, wartych łącznie nawet kilkaset miliardów złotych. Pakiet pomocowy ma wesprzeć polskie firmy w zachowaniu płynności finansowej, ale też w zaplanowaniu przyszłych inwestycji. Oprócz już istniejących rozwiązań – jak gwarancje de minimis czy kredyt na innowacje technologiczne – pojawiły się też nowe, np. pożyczki płynnościowe z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Przedsiębiorcy mogą korzystać z kilku produktów jednocześnie. Wsparcie przysługuje również tym firmom, które korzystają z rządowych ulg i zwolnień ze składek ZUS. Większość rozwiązań jest już dostępna na rynku.

Zagrożenia środowiskowe, katastrofy naturalne i ekologiczne, ryzyko załamania ekosystemu czy ekstremalne zjawiska pogodowe, ataki hakerskie na dużą skalę oraz rosnące zadłużenie przedsiębiorstwa, które idzie w parze z niższą wyceną ich aktywów – to najważniejsze, globalne zagrożenia na nadchodzące lata ujęte w „Global Risks Report 2018”. Eksperci szykują się na kolejny rok zwiększonej niepewności. Blisko 60 proc. uważa, że skala zagrożeń jest większa niż przed rokiem.

Wracają znane zagrożenia sprzed kryzysu finansowego, pojawiają się kolejne bańki na aktywach finansowych, a głównym ryzykiem jest duża skala zadłużenia – uważa prof. Jerzy Hausner, były wiceprezes Rady Ministrów oraz członek Rady Polityki Pieniężnej. Ekonomista przestrzega, że w razie dekoniunktury gospodarczej rynki finansowe nie unikną kolejnych, poważnych turbulencji. W Polsce nie ma na razie zagrożenia związanego z występowaniem baniek spekulacyjnych, ale z czasem może się ona wytworzyć na rynku mieszkaniowym.

Jak wynika z ostatniego raportu Europejskiego Banku Centralnego dotyczącego sytuacji sektora finansowego strefy euro ostatnie i nadchodzące wydarzenia polityczne oraz sytuacja banków i funduszy inwestycyjnych powodują, że rośnie wartość premii za ryzyko. Zdaniem Anety Hryckiewicz z Akademii Leona Koźmińskiego nie oznacza to jednak, że europejska gospodarka w najbliższych miesiącach jest skazana na kryzys. Może on wystąpić, ale nie musi. Wszystko zależy od tego, czy zostaną podjęte właściwe i skuteczne kroki.

Eksperci zauważają, że na giełdy i cały świat finansów oddziałuje obserwowany w wielu krajach zwrot społeczno-polityczny w kierunku nacjonalizmu i populizmu. Sprawia on, że obecnie inwestorzy chętniej kupują akcje rodzimych spółek, gorszy natomiast mają stosunek do zagranicznych. Zdaniem prof. Bogny Gawrońskiej-Nowak z Uczelni Łazarskiego konsekwencje tego mogą być poważne. Zasadą skutecznych inwestycji jest bowiem konieczność dywersyfikacji ryzyka.

Nie ma sensu zabiegać o kapitał spekulacyjny, który jest wycofywany z ogarniętej kryzysem Grecji – uważa Adam Ruciński, prezes zarządu BTFG Audit. Według niego tego typu inwestorzy równie szybko wydają pieniądze, jak je później wycofują, zwiększając w ten sposób poziom niepewności w gospodarce. Na szczęście Polska nie jest już atrakcyjnym miejscem do tego typu działań.

Niepewność związana z przyszłością Grecji powoduje, że polskie obligacje tanieją. Decyzja o przeprowadzeniu referendum w sprawie przyjęcia warunków programu pomocowego wpłynęła także na wzrost rentowności obligacji peryferyjnych krajów Unii, takich jak Portugalia, Hiszpania czy Włochy. Przyjęcie programu ratunkowego uspokoiłoby sytuację na rynkach. Choć spadła wartość złotego, to utrzymuje się na stabilnym poziomie. W dłuższej perspektywie na złotego większy wpływ mogą mieć jesienne wybory parlamentarne.

Polskie przedsiębiorstwa nauczyły się doceniać korzyści związane z optymalizacją zakupów. Szczególnie czasy kryzysowe sprzyjały myśleniu o systemowym obniżaniu wydatków i w ciągu ostatnich trzech lat oferująca takie rozwiązania firma OptiBuy zanotowała pięciokrotny wzrost obrotów i zatrudnienia. Cały czas szuka też nowych osób do pracy.

W państwach członkowskich UE trwają prace nad zmianami dotyczącymi uporządkowanego systemu restrukturyzacji i likwidacji banków. Unijne regulacje zakładają m.in. stworzenie specjalnych funduszy, które w razie kryzysu finansowałyby programy naprawcze w bankach. Ostatni kryzys finansowy pokazał, że pod względem prawnym i praktycznym sektor nie jest przygotowany na upadłości.

Władze Argentyny poszukują chętnych na zakup obligacji, które kraj przestał spłacać. Od 30 lipca jest w stanie niewypłacalności, bo władze nie zgodziły się na wykonanie wyroku sądu i zwrócenie 1,5 mld USD funduszom, nazywanym w Buenos Aires „sępami”. To już 8. bankructwo kraju w ostatnich 200 latach, dlatego rynki finansowe pozostają spokojne.

Hossa na europejskich i amerykańskich giełdach nie oznacza, że ryzyko systemowe w sektorze finansowym zniknęło. Banki wciąż starają się przerzucać ryzyko na swoich klientów lub ukrywają je poza swoimi bilansami, dlatego rośnie teraz rola nadzoru – uważa Andrzej Kurnicki, prezes Euro American Company. Jego zdaniem nadmierna koncentracja ryzyka w systemie finansowym sprawia, że niewielkie zmiany stóp procentowych mogą poważnie wstrząsnąć bankami.

Hotelarze wciąż odczuwają skutki spowolnienia gospodarczego, szczególnie prowadzący obiekty konferencyjne. W niektórych miastach średnia frekwencja w ubiegłym roku była poniżej 50 proc. Tak było na przykład w Poznaniu, natomiast w Toruniu i Łodzi nie dobiła nawet do 40 proc. Zdecydowanie najlepiej radzą sobie hotele w Warszawie, Szczecinie i Krakowie. Choć w większych miastach coraz poważniejszą konkurencją dla hoteli stają się apartamenty i mieszkania prywatne na krótkoterminowy wynajem.

Fidor Bank, innowacyjny bank, na który pomysł zrodził się w wyniku kryzysu finansowego, chce rozwinąć działalność w Polsce. Szuka w tym celu partnera franczyzowego. Jednym z elementów bankowości niemieckiej spółki jest budowanie społeczności użytkowników, którzy mogą wymieniać się opiniami, doradzać, zadawać pytania i porównywać produkty. Bank nagradza ich za to finansowo, dzięki czemu zwiększa się liczba ofert dostępnych dla klientów. Fidor koncentruje się na działalności w świecie cyfrowym.

Mikrofirmy stają się coraz ważniejszym graczem na rynku pośrednictwa finansowego. Spośród 5 tys. firm działających na tym rynku blisko 90 proc. zatrudnia nie więcej niż pięć osób, a jedną trzecią stanowią jednoosobowe działalności gospodarcze. Wielu mikropośredników rozpoczęło działalność w trudnym dla sprzedaży produktów finansowych okresie po 2008 roku, ale dziś już zaczynają odczuwać poprawę koniunktury. Deklarują, że ze swojej działalności osiągają zwykle przychód do 50 tys. zł miesięcznie.