News powiązane z emerytury

Z końcem lutego tracą ważność deklaracje o rezygnacji z uczestnictwa w pracowniczych planach kapitałowych złożone przy wdrażaniu systemu. Osoby, które nie chcą przystąpić do PPK, muszą złożyć taką deklarację ponownie w marcu. Inaczej ich pracodawca będzie miał obowiązek zapisania ich do PPK i potrącania oraz dodawania od siebie składek na przyszłą emeryturę pracownika, począwszy od marcowego wynagrodzenia. Rezygnację taką zatrudnieni mogą złożyć także w późniejszym, dowolnie wybranym terminie.

Wpłaty na IKE i IKZE, czyli indywidualne konta emerytalne i indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego, dokonane w danym roku podatkowym można odliczyć od podstawy opodatkowania, dzięki czemu obniży się kwota należnej do zapłacenia daniny. Dobrą informacją dla podatników jest więc fakt, że w tym roku limit wpłat na IKZE znowu będzie wyższy, co jest efektem wzrostu prognozowanego, przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. – Maksymalne obniżenie podatku dla osób w drugim progu podatkowym może w tym roku sięgnąć nawet 2274 zł – mówi Danuta Musiał z Generali Investments TFI.

Wchodząca od stycznia 2022 roku reforma podatkowa wprowadzi kilka zmian dla seniorów. Część świadczeń emerytalnych zostanie zwolniona z podatku, a dla seniorów, którzy zdecydują się pozostać na rynku pracy, rząd wprowadził zerowy PIT. To może poprawić sytuację finansową przynajmniej części tej grupy wiekowej. Według danych GUS w 2020 roku poziom skrajnego ubóstwa wśród osób powyżej 65. roku życia wzrósł z 3,8 proc. na 4,4 proc. Zdaniem dr. Rafała Bakalarczyka z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych przydałyby się jednak kolejne inicjatywy wspierające tę grupę wiekową.

Na emeryturę w ramach III filaru oszczędza aktualnie rekordowa liczba Polaków. Według danych KNF tylko w ubiegłym roku do systemu emerytalnego przystąpiło 1,3 mln Polaków, a rachunki 5,1 mln osób objętych dobrowolnym zabezpieczeniem emerytalnym były zasilone wpłatami. Z kolei Expander zwraca uwagę, że w ubiegłym roku do rekordowego poziomu 686 tys. wzrosła liczba IKE i IKZE, na które dokonano wpłat. Rekordowa była również ich kwota, która sięgnęła 3,13 mld zł. W przypadku tego drugiego produktu, czyli indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego, wpłaty można jednak odliczyć od podstawy opodatkowania w rocznym rozliczeniu PIT, co obniża kwotę należnej do zapłacenia daniny.

Niekorzystne tendencje demograficzne powodują, że świadczenia emerytalne będą coraz niższe w relacji do wynagrodzeń. Za kilkadziesiąt lat Polacy odchodzący na emeryturę będą dostawać tylko 1/3 swojej ostatniej pensji. – Już dzisiaj trzeba myśleć o tym, że sami powinniśmy oszczędzać na przyszłą emeryturę. Możemy kupować nieruchomości i odkładać pieniądze w banku, ale jest też szereg instrumentów finansowych w ramach III filaru – podkreśla dr Adam Czerniak, główny ekonomista Polityki Insight. Wraz ze spadającą wysokością emerytur zainteresowanie takimi narzędziami jak pracownicze programy emerytalne czy pracownicze plany kapitałowe będzie sukcesywnie rosnąć. Zwłaszcza że istniejące na rynku rozwiązania okazały się dla pracowników zyskowne.

– Niska partycypacja w pracowniczych planach kapitałowych wynika zapewne z braku zaufania m.in. przez to, co się stało z OFE. Natomiast porównywanie tych dwóch programów jest bardzo błędne – mówi Łukasz Bugaj, ekspert AXA TFI. Jak wskazuje, wielu Polaków wciąż nie wie także, że środki zgromadzone w PPK mogą stanowić poduszkę finansową na wypadek choroby albo posłużyć za wkład własny przy zaciąganiu kredytu na mieszkanie. Instytut Emerytalny w analizie za poprzedni rok wskazał, że na rynku nie ma obecnie drugiego bardziej pewnego sposobu oszczędzania, który zapewniałby tak dobry zysk. W najbliższych tygodniach do programu muszą przystąpić najmniejsze firmy oraz administracja.

– O ile dzisiaj jesteśmy mniej więcej w środku peletonu europejskiego pod względem wysokości emerytur, o tyle w 2060 roku będziemy należeć do krajów o najniższych emeryturach – mówi Krzysztof Nowak, prezes Mercera. Według różnych szacunków za 40 lat wysokość emerytury w Polsce będzie stanowić 25–30 proc. ostatniej pensji, czyli prawie dwukrotnie mniej niż dzisiaj. To efekt nie tylko zmian demograficznych, lecz także niskiego wieku emerytalnego. Stopa zastąpienia będzie jeszcze niższa dla kobiet ze względu na to, że przechodzą na emeryturę o pięć lat wcześniej niż panowie. – Emeryt w Polsce dziś nie jest bogaty, w przyszłości będzie biedny, a kobiety będą jeszcze biedniejsze – podkreśla ekspert.

We wrześniu na warszawskim parkiecie wystartują kolejne ETF-y, czyli relatywnie proste i tanie fundusze inwestycyjne, które są wartym rozważenia sposobem lokowania kapitału na przyszłą emeryturę – ocenia dr Marek Dietl, prezes Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Jak podkreśla, zdywersyfikowany portfel może w długiej perspektywie przynieść znacznie większe zyski niż lokaty bankowe czy inwestycje w nieruchomości.

Pracownicze programy emerytalne organizowane przez – zwłaszcza dużych – pracodawców do niedawna nie cieszyły się specjalnym zainteresowaniem wśród pracowników jako pozapłacowy benefit. Jednak dyskusja wokół wieku emerytalnego, likwidacji otwartych funduszy emerytalnych i planowanych przez premiera Morawieckiego pracowniczych planów kapitałowych wzmocniła zainteresowanie tym tematem.

W 2019 roku ma nastąpić ostateczna reforma OFE, czyli ich likwidacja. Zamiast nich zostaną wprowadzone pracownicze plany emerytalne, a trzy czwarte środków zgromadzonych w OFE trafi na prywatne konta oszczędzających. Zdaniem ekspertów będzie to oznaczać konieczność założenia rachunku w rodzaju IKZE i możliwość wyboru strategii inwestycyjnej. To z kolei powinno przyczynić się do większej świadomości Polaków odnośnie gromadzenia pieniędzy na jesień życia.

Wpłaty na indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego dokonane w danym roku podatkowym można odliczyć od podstawy opodatkowania. Dzięki temu obniży się kwota należnego do zapłacenia podatku. W rozliczeniach za 2017 rok przy maksymalnych wpłatach wynoszących ponad 5,1 tys. zł ulga sięgnie 900–1,6 tys. zł w zależności od progu podatkowego. Posiadacze IKZE muszą pamiętać, żeby do końca kwietnia dołączyć do swojego zeznania podatkowego odpowiedni formularz PIT-0.

Wpłaty na IKZE dokonane w danym roku podatkowym można odliczyć od podstawy opodatkowania, dzięki czemu do zapłaty będziemy mieć niższy podatek. Podstawę rozliczenia ulgi stanowią dowody wpłat. Przy założeniu maksymalnej wpłaty na IKZE odliczenie w tym roku może wynieść ponad 1,6 tys. zł przy dochodach opodatkowanych według 32-proc. stawki PIT.

Według zapowiedzi Mateusza Morawieckiego, pracownicze plany kapitałowe mają zacząć obowiązywać od 2019 roku. Niejasne plany wprowadzenia kolejnego systemu oszczędzania na emeryturę w ramach III filara – obok wciąż mało popularnych IKE i IKZE – budzą jednak niepokój pracodawców. System miałby być bowiem obowiązkowy. W związku z tym, że firmy, w których działają pracownicze programy emerytalne mają być zwolnione z konieczności tworzenia PPK, przedsiębiorcy zaczynają interesować się tą formą zabezpieczenia emerytalnego pracowników.

Tylko co trzeci Polak ma długofalowy plan finansowy, który obejmuje okres dłuższy niż 12 miesięcy. Jeszcze mniej osób odkłada z myślą o przyszłej emeryturze. Na tle państw OECD odsetek osób oszczędzających w Polsce jest jednym z najniższych. Żeby pobudzić krajową gospodarkę i inwestycje oraz odciążyć system emerytalny, konieczne są ulgi i finansowe zachęty do długoterminowego oszczędzania. To jeden z celów planu wicepremiera Mateusza Morawieckiego, który ma wystartować w przyszłym roku.

Na tle innych państw Polacy oszczędzają niewiele. Tylko ok. 16 proc. odkłada środki z myślą o przyszłej emeryturze. Zła sytuacja demograficzna i wielomiliardowy deficyt w ZUS zmuszają młodsze pokolenia do zadbania o emerytury na własną rękę. Temu ma również służyć rządowy Program Budowy Kapitału, który wystartuje w przyszłym roku. Alternatywną formą mogą być ubezpieczenia oszczędnościowo-ochronne, które cieszą się w Europie dużą popularnością.